Malatya, sadece doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle değil; aynı zamanda tıp dünyasında yakaladığı olağanüstü başarılarla da Türkiye’nin ve dünyanın gündeminde. Bu başarının arkasında ise Prof. Dr. Sezai Yılmaz liderliğinde faaliyet gösteren İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü bulunuyor. Enstitü, canlı vericili karaciğer naklinde Türkiye’yi Avrupa ve dünya ligine taşıyan önemli bir merkez haline gelirken, tıp alanında rekorlar kırarak Malatya’yı uluslararası platformda öne çıkardı.
Canlı Vericili Karaciğer Naklinde Türkiye’nin ve Avrupa’nın Zirvesinde
İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü, yılda yaklaşık 300 nakil ile Türkiye’de en fazla karaciğer nakli gerçekleştiren merkez konumunda bulunuyor. Ancak en dikkat çekici yönü, canlı vericili çapraz nakillerde gösterdiği başarı. Üç yıl içinde 279 çapraz nakil gerçekleştiren merkez, sadece Türkiye’de değil Avrupa’da da bu alanda lider konumda. Bu rakamın önümüzdeki yıllarda 400’lere ulaşması bekleniyor ki bu, nakil alanında kalite ve sayının nasıl birlikte yükseltilebileceğinin canlı bir kanıtı.
“Yedili Çapraz Nakil” Operasyonu
Malatya’da gerçekleştirilen çapraz nakil operasyonları arasında en dikkat çekenlerinden biri, “yedili çapraz karaciğer nakli” operasyonu. Aynı anda yedi verici ve yedi alıcıyı kapsayan bu ameliyat türü, dünyada sadece İnönü Üniversitesi’nde başarıyla uygulanıyor. Bu operasyon, milimetrik zamanlama ve kusursuz ekip koordinasyonu gerektiriyor. Prof. Dr. Yılmaz, bu süreci “Bir orkestra işi” olarak tanımlıyor. Çünkü her bir ekip üyesi hem kendi görevini eksiksiz yerine getirmeli hem de zamanlamayı tam tutturmalı; aksi takdirde operasyon başarısız olabilir.
Bilimsel İş Birliği ve Algoritmik Yenilik
Başarının temel taşlarından biri ise ABD’de Boston College’da görev yapan iki Türk akademisyen Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Prof. Dr. Utku Ünver ile yapılan iş birliği. Bu iş birliği sonucunda geliştirilen “Banu Bedestenci Sönmez Çapraz Nakil Algoritması” sayesinde, çapraz nakiller artık algoritmik ve sistematik olarak yönetiliyor. Önceden iki hasta-verici arasında tesadüfi eşleşmeler yapılırken, bu algoritma sayesinde en uygun eşleşmeler bulunuyor ve nakil başarısı artıyor.
Prof. Dr. Yılmaz, 2019’da gerçekleştirilen beş eş zamanlı naklin dünya basınında geniş yankı bulduğunu, ardından Tayfun Sönmez’in Malatya’ya gelerek algoritmayı enstitüye uyarladığını ve sürecin çok daha sistematik hale geldiğini belirtiyor. Üç yıl içinde yapılan 279 çapraz nakil, Hindistan’ın 15 yılda 259 nakil yapmasıyla kıyaslandığında, Malatya’daki başarının büyüklüğü daha net ortaya çıkıyor.
Organ Bağışında Canlı Vericinin Önemi
Türkiye’de organ bağışı oranlarının hâlâ yetersiz olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Yılmaz, kadavradan yapılan nakillerin ihtiyacın yalnızca %10-15’ini karşıladığını ifade ediyor. Bu nedenle canlı vericili çapraz nakil yöntemi, uygun verici bulamayan hastalar için hayati önem taşıyor. Canlı verici ve alıcıların uyumsuz olduğu durumlarda çapraz nakil sayesinde vericiler eşleştirilerek karşılıklı nakil imkanı sağlanıyor.
Devlet Desteği ve Sağlık Turizminde Yeni Bir Kapı
İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü’nün devlet üniversitesi çatısı altında ve Sağlık Bakanlığı tarafından finanse edilmesi, tedavilerin hem Türkiye içinden hem de yurt dışından hastalar için ulaşılabilir ve ekonomik olmasını sağlıyor. Bu durum, Malatya’yı sağlık turizminde de önemli bir merkez haline getiriyor. Prof. Dr. Yılmaz, devlet desteğinin sürdürülebilirlik açısından kritik olduğunu, böylece enstitünün başarılı çalışmalarına ara vermeden devam edebildiğini ifade ediyor.
Uluslararası Bilim Dünyasında Takdir
Malatya’daki bu sistem, uluslararası tıp dünyasında da büyük yankı uyandırıyor. ABD’de 2023 yılında başlatılan 15 merkezli pilot çapraz karaciğer nakli programı, bir yıl içinde hiç nakil yapılamadan sona ererken, Malatya’da 3 yıldır kesintisiz ve başarıyla devam ediyor olması, merkezin başarısını tescilliyor.
Kültürel Zenginlik ile Tıbbi Başarının Buluşması
Malatya’nın kültürel renklerinden biri olan 17. Uluslararası Arguvan Türkü Festivali, tıbbi başarıların gururla kutlandığı özel bir platform haline geldi. Katılımcılar, sadece geleneksel türkülerle değil, aynı zamanda ülke ve dünya çapında elde edilen tıbbi başarılarla da gurur duyuyor.
Sonuç olarak; Prof. Dr. Sezai Yılmaz ve İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsü ekibi, sadece Malatya’nın değil Türkiye’nin tıp alanındaki gücünü ve vizyonunu dünyaya gösterdi. Azim, bilimsel iş birliği ve devlet desteğiyle birleşen bu başarı hikâyesi, sağlık turizmi, organ nakli alanında yeni standartlar oluşturuyor. Malatya artık tıp dünyasında bir başarı adresi olarak parlıyor; hem hastalar için umut hem de tıp camiası için örnek bir merkez olmayı sürdürüyor.,
